Czym jest społeczna odpowiedzialność biznesu?

Biznes to nie tylko sielanka, pieniądze płynące silnym strumieniem i urlop, kiedy się chce. Prowadzenie biznesu wiąże się również z obowiązkami wobec pracowników, urzędu skarbowego i Zakładu Ubezpieczeń Społecznych. Podejmując się działalności zarobkowej, człowiek bierze odpowiedzialność za przedsiębiorstwo i za to, jaki realny wkład wniesie ono w życie ludzi. Warto jednak pamiętać o tym, że oprócz odpowiedzialności w standardowym tego słowa znaczeniu istnieje także społeczna odpowiedzialność biznesu, potocznie znana jako CSR (od ang. Corporate Social Responsibility).

CSR – definicja

Koncepcja społecznej odpowiedzialności biznesu to dość obszerne zagadnienie obejmujące wiele dyscyplin. Z tego powodu definicja tego działania przedstawiona została 28 października 2010 roku przez Międzynarodową Organizację Standaryzacyjną, czyli ISO, po ponad pięciu latach intensywnej pracy ekspertów z niemal stu krajów świata. W efekcie ich pracy powstała norma ISO 26000 – Guidance on social responsibility. Jej celem jest uporządkowanie wiedzy na tematy związane ze społeczną odpowiedzialnością biznesu i najwłaściwszym określeniem dla tej normy jest bycie praktycznym przewodnikiem po zasadach związanych z CSR. Zawiera ona ponadto wskazówki, które mogą być przydatne dla każdego przedsiębiorstwa bez względu na jego wielkość i umiejscowienie.

Obszary działania CSR

Koncepcja CSR zawarta w normie ISO 26000 wyróżnia siedem obszarów społecznej odpowiedzialności biznesu. Są nimi:

1. ład organizacyjny,

2. prawa człowieka,

3. stosunki pracy,

4. środowisko,

5. sprawiedliwe praktyki rynkowe,

6. relacje z konsumentami,

7. zaangażowanie społeczne.

Odpowiedzialność społeczna biznesu – narzędzia

Polityka CSR poszczególnych przedsiębiorstw może się diametralnie różnić. Nie tylko jest ona zależna od wielkości przedsiębiorstwa, jego środków, znaczenia na rynku lokalnym czy globalnym, ale także od narzędzi, jakie wybierze dana firma, by realizować misję społeczną. Najczęściej wyróżnia się dziewięć odrębnych narzędzi związanych z odpowiedzialnością społeczną biznesu. Przyjrzyjmy się z bliska każdemu z nich.

CSR często przejawia się poprzez działania na rzecz społeczności lokalnej. Oznacza to szereg przedsięwzięć podejmowanych przez przedsiębiorstwo, które mają pozytywny wpływ na otoczenie firmy, a nie bezpośrednio na nią samą. Najczęściej w tej kategorii działań natrafimy na programy dla dzieci i młodzieży, przedsięwzięcia dla najmłodszych (jak place zabaw sponsorowane przez Nivea), współpracę z lokalnymi organizacjami, a także takie działania inwestycyjne jak budowa lub rozbudowa dróg ze środków przedsiębiorstwa.

Innymi popularnymi działaniami są kampanie społeczne, które pozwalają przedsiębiorstwu kształtować postawy społeczne poprzez lokalne, regionalne lub ogólnopolskie media. Niekiedy firma przekazuje część zysków na konkretny, społecznie słuszny cel, niekiedy organizuje akcję edukacyjną związaną tematycznie ze swoim profilem działalności. Dobry przykładem są tu np. ekologiczne konkursy organizowane przez lokalne przedsiębiorstwa wodociągowe lub zajmujące się odpadami komunalnymi. Firmy często podejmują się też cyklicznego publikowania raportów społecznych, które przedstawiają sposób zarządzania firmą i jej wpływ na lokalną społeczność. Dzięki raportom firma zapewnia przejrzystość swoich działań, zyskując w oczach potencjalnych klientów i lokalnej społeczności.

Wśród innych istotnych sposobów działania zgodnych z CSR wyróżnić należy wprowadzenie w przedsiębiorstwie przejrzystych i skutecznych systemów zarządzania, takich jak system zarządzania jakością ISO 9000, system zarządzania środowiskowego ISO 14000 i zarządzanie odpowiedzialnością społeczną SA 8000. Często są one związane z zarządzaniem łańcuchem dostaw w taki sposób, by objąć także kontrahentów standardami obowiązującymi w firmie w ramach CSR.

Odpowiedzialność społeczna biznesu jest także ściśle związana z pracownikami przedsiębiorstwa. Poprzez programy dla pracowników firma inwestuje w ich rozwój i podnoszenie kwalifikacji, a także umożliwia im wyrównanie szans. Dzięki takim działaniom zyskuje nie tylko firma i konkretny pracownik, ale także lokalna społeczność, na którą wpływa rozwój osobisty i zawodowy poszczególnych jednostek. Przedsiębiorstwo może także zachęcać ich do wolontariatu pracowniczego, poprzez który pracownicy firmy wykonują określone działania na rzecz inicjatyw prospołecznych.

Coraz częściej napotkać można także działania proekologiczne skierowane na tematy związane z ochroną środowiska. Firmy coraz odważniej inwestują w rozwiązania, które minimalizują ich wpływ na środowisko, wdrażając ekologiczne procesy technologiczne, segregację odpadów, zrównoważone zarządzanie surowcami, a także wprowadzając edukację ekologiczną wśród swoich pracowników i klientów. Dodatkowym skutkiem proekologicznej działalności, a zarazem ostatnim narzędziem CSR jest znakowanie produktów. Poprzez umieszczanie na opakowaniu lub produkcie informacji dla konsumenta mówiących o wpływie produktu i opakowania na środowisko i zdrowie umożliwia się mu dokonanie świadomego wyboru.

Jakie korzyści wiążą się z CSR?

Instytut Badań nad Demokracją i Przedsiębiorstwem Prywatnym przeprowadził badania, w wyniku których okazało się, że przedsiębiorstwa stosujące zasady CSR czerpią wiele korzyści na różnych polach działania. Przede wszystkim są to korzyści ekonomiczne – firmy takie dokonują większych inwestycji, lepiej wykorzystują też swoje środki i kapitał ludzki. Kolejną grupę stanowią korzyści środowiskowe, takie jak racjonalne gospodarowanie odpadami i zasobami naturalnymi, popularyzowanie idei proekologicznych czy zaangażowanie partnerów biznesowych w CSR, na przykład przez inicjowanie wspólnych proekologicznych działań.

Wśród korzyści otoczenia społecznego wskazać należy wzrost bezpieczeństwa pracy i poziomu kultury danej organizacji, pozytywny wpływ na środowisko i realizację celów społecznych. Także osoby zatrudnione w firmach stosujących CSR czerpią zyski – przedsiębiorstwa dbają o pracowników poprzez terminowe wypłaty, umożliwienie rozwoju zawodowego, dodatkową opiekę medyczną czy wysoką jakość udogodnień socjalnych.

W efekcie mamy do czynienia z sytuacją, w której dzięki społecznej odpowiedzialności biznesu każda ze stron zyskuje – pracodawca, pracownicy, a także lokalna społeczność.